2025/12/02

Ostegun honetan Portaleak Asier Laspiur Ibargutxi eibartarraren hitzaldia hartuko du. Artistak eta unibertsitate-irakasleak izenburu zirraragarria ekarriko du Eibarrera: «Zer ikusten dugu begiratzen dugunean?, zer begiratzen dugu ikusten dugunean? (Artea haitzulo platonikotik zeru-ganbararaino)».

Hitzaldiak gure ikuskerak astintzera gonbidatzen du, eta Artearen eta Estetikaren lurraldeetan barneratzeko aukera eskainiko du, ikuspegi hausnartu eta gertutik.

Begirada eta Ikusmena: abiapuntua

Laspiurrek berak iragarri duenez, solasaldiaren ardatz nagusia izango da “Begirada” eta “Ikusmena” bereiztea. Bereizketa horretatik abiatuta, Filosofia, Artea, estetika, pertzepzioa eta gogoeta kritikoa uztartuko dituen ibilbidea proposatuko du, ideia-sare batean zehar modu natural eta elkarlotuan mugituz.

Egileak hitzaldia “goiz-paseo atsegin baina intentsu” baten modura deskribatzen du, Artearen paisaia zabaleko “begiratokietan” geldialdiak eginez, bai ikusgai dauden parajeak, bai ezkutukoak begiratzeko.

Aurrez fabrikatutako estereotipoak kolokan

Laspiurren proposamenak helburu argia du: aurrez pentsatutako iruditeria eta oharkabean jasotako aurreiritziak haustea. Haren ustez, “deserosotasunak” pizten du benetan galdera berriak egiteko gogoa, erantzun automatikoak alboratzeko eta ikuspegi berriak eraikitzeko bidea.

Ez da erlatibismo nahasian erortzeko gonbidapena, baizik eta egungo zarata kulturalaren erdian euste-puntuak identifikatzen laguntzekoa, ideiak antolatzeko eta aurretik dauden korapiloak askatzeko.

Haitzulotik zeru-ganbarara

Ibilbidearen abiapuntua izango da haitzulo prehistorikoa eta Platonen haitzulo ospetsua, gizakiaren irudikapen-istorioa martxan jarri zeneko espazio sinbolikoak. Handik, Laspiurrek gonbidatuko gaitu gure iruditeria kolektiboa osatu duten mugarriak berrikustera: Artea eta Zientzia, Erlijioa, Publizitatea, Psikoanalisia, Filosofia, edo Soziologia, besteak beste.

Beste kontzeptu batzuk ere azalduko dira, elkarren artean loturik: Irudia, Irudimena, Ilusioa, Fikzioa, Itxura, Forma, Itzala, Pantaila, Sinboloa, Ustekabekotasuna, Abstrakzioa, Sinestesia… Zer dira guzti horiek subjektuarentzat Artearen bidez? Zer bilatzen dugu begiratzen dugunean? Zer topatzen dugu —edo ez dugu topatzen—?

Tartean, Laspiurrek gogora ekarriko du Eibarren bertan 1983an izandako anekdota bitxi bat: Iñaki Larrañagak “Begiak ixteko ikusteko” izeneko obra aurkeztu zuen eta, hain zuzen, ez zuen ezer aurkeztu. Hutsa: presentziaren eta absentziaren arteko joko bat.

Hitzaldiak azken arnasa zeru-ganbarara zuzenduko du: hormarik gabeko espazio horretara, non gizakiok oraindik ere irudiak, esanahiak eta eternitate beharrak proiektatzen jarraitzen dugun.

Gonbidapen irekia

Asier Laspiurren hitzaldia elkarrizketarako eta hausnarketarako espazio irekia izango da. Helburua ez da erantzun itxiak eskaintzea, begirada piztea baizik, eta entzuleekin batera galderak partekatzea.